Saturday, November 11, 2006

Sinterklaas in Lima

Het is een graad of 20, bewolkt maar geen onaardig weer. Lima in december, 6 december om precies te zijn. Een man met een lange witte baard verschijnt om de hoek. Met zijn rode mantel en vreemde hoofddeksel maakt hij een merkwaardige indruk in de straten van de Peruaanse hoofdstad. Maar tradities laten zich niet onderdrukken; zelfs aan de andere kant van de wereld, hartje zomer, wordt een oerhollands Sinterklaasfeest gevierd.
Het is mijn eerst 'Sinterklaas' in Peru nadat ik in maart mijn studio in Den Haag heb verruild voor een optrekje in Lima, en mijn vrijgezellenstatus voor een huwelijk met een Peruaanse schone. Aangezien mijn vrouw en ik zelf nog geen kinderen hebben, charteren we een Peruaans neefje om ons te begeleiden op het kinderfeest.
De ambassadeur heeft zijn residentie voor de gelegenheid opengesteld, een groot geel gebouw, met bananenbomen in de tuin en een helderblauw zwembad. De kinderen hebben echter enkel oog voor Sint Nicolaas en zijn Pieten.
Een heus spektakel wordt opgevoerd, een zieke Pakjespiet wordt per ambulance aangevoerd en daarna opgelapt met een mix van sterke dranken. De kinderen trekken er een vies gezicht bij. Daarna moet de zak van Sinterklaas worden gezocht, want die is zoek. Na enig speurwerk wordt de zak van de Sint op het dak gevonden en kan het feest beginnen.
Een voor een worden de kinderen naar voren geroepen, Nederlandse en Peruaanse kinderen. Taal- en cultuurbarrieres blijken geen probleem voor de Sint. De Spaanstalige Peruaanse kinderen zijn evenzeer in de ban van de Goedheiligman als de Nederlandse kinderen met hun blonde koppies.
Ons neefje, voor wie het de eerste kennismaking is met de Nederlandse traditie, heeft geen enkele moeite met Sinterklaas: "Het is de broer van de kerstman," weet hij zeker. Wat zijn kinderen toch ingenieus, denk ik bij mijzelf.
Er wordt gestrooid, gezongen, terwijl een koel briesje door de bananenbomen waait. Cadeautjes worden uitgedeeld en opengemaakt. Voor alle kinderen is er iets lekkers.
Ook voor de ouders is er van alles uit het thuisland; bitterballen, gevulde speculaas, kleine loempia's en koud Heinekenbier. Ik word er enigszins weemoedig van en probeer me voor te stellen hoe de familie thuis rond de open haard zit, met warme chocolademelk en banketletters van mijn moeder, en hoe er wordt gezongen door de neefjes en gestrooid door mijn oudste zus of door mijn vader.
Hoe zeer familietradities soms ook verwateren met de jaren, Sinterklaas is een feest dat we door de jaren heen steeds hebben weten te handhaven. Zeker nu de kinderen van mijn broers en zus de goede leeftijd hebben, waarin ze nog immer in de Goedheiligman geloven.
De anekdotes van vroegere Sinterklaasvieringen schieten door mijn hoofd; mijn zus als zwarte piet geschminkt die zich per ongeluk heeft opgesloten op de wc, de wasteil vol met cadeaus op het keukendak, mijn vader die immer op het laatste moment op zolder zijn surprise in elkaar flanst.
Wat is het toch, dat dit oerhollandse, kneuterige, gezellige, spannende, melige familiefeest zo onweerstaanbaar maakt? Wat is dat leven in ons dat ook nu weer vol overtuiging 'Zie ginds komt de stoomboot' staat te zingen, in de tuin van de ambassadeur, aan de andere kant van de wereld, terwijl we onze kinderen in dezelfde verzinsels willen laten geloven die men ons heeft wijsgemaakt toen we hun leeftijd hadden?
Ik weet het antwoord niet, maar ik voel me hier -aan de zijde van mijn Peruaanse vrouw, kijkend naar de kinderen die Sinterklaas aarzelend een handje geven en bang zijn om bij hem op schoot te gaan zoals ik dat ook was op hun leeftijd, omgeven door landgenoten die net als ik ver van huis zijn- Hollandser dan ik me in Nederland ooit heb gevoeld. Het is een prettig, warm gevoel, een gevoel van saamhorigheid met mensen die ik nauwelijks ken. Straks gaan we weer allemaal terug naar ons eigen leven, maar één keer per jaar komen we samen om een oude Nederlandse traditie levend te houden, en door te geven aan nieuwe generaties.


Als Sinterklaas na twee uur vertrekt onder het zingen van het afscheidslied, wordt hij door alle kinderen en ouders uitgezwaaid tot aan de poort. Zoals mijn Peruaanse neefje geen moeite heeft met de Sint, zo blijkt Sinterklaas totaal geen moeite te hebben met verre landen en vreemde culturen. Ook in Peru blijft de Sint gewoon zichzelf.

Dit verhaal is gepubliceerd in de bundel 'Sinterklaas Overzee. Avonturen van een reislustige heilige', uitgegeven door KIT Publishers te Amsterdam, in samenwerking met de Wereldomroep.